Trong bóng đá có đến hàng trăm thuật ngữ khác nhau. Trong đó có nhiều thuật ngữ thường xuyên được sử dụng, không chỉ trong giới chuyên nghiệp mà người hâm mộ cũng có thể hiểu được mỗi khi nhắc đến. Dưới đây là những thuật ngữ bóng đá phổ biến nhất mà bạn không nên bỏ qua.
Xem ngay: Những vị trí trong bóng đá, chi tiết từ ký hiệu đến đặc điểm vai trò
1. Thuật ngữ bóng đá bằng tiếng Việt
Trong bóng đá, có không ít thuật ngữ tiếng Việt thường xuyên được sử dụng. Cách giải thích ngắn gọn, chính xác dưới đây sẽ giúp bạn dễ hiểu, dễ nhớ.
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu bằng chữ cái B, C, D, G
B
- Bảng tử thần: Thuật ngữ này dùng để chỉ một bảng đấu có tính cạnh tranh bất thường, do có nhiều đối thủ mạnh tham gia trong khi các suất tham dự vòng loại của giải đấu lại ít hơn.
- Bàn thắng vàng: Là bàn thắng trong trong hiệp phụ, dùng để quyết định thắng thua trong trận đấu. Chỉ cần ghi bàn thắng vàng thì trận đấu sẽ dừng lại ngay, chiến thắng thuộc về đội có bàn thắng này.
- Bàn thắng bạc: Là tổng số bàn thắng khi kết thúc hiệp phụ đầu tiên. Đội nào giành nhiều bàn thắng hơn, đội đó sẽ giành chiến thắng và trận đấu sẽ dừng lại.
- Bóng đá tổng lực: Là một hệ thống chiến thuật mà ở đó mọi cầu thủ trên sân đều có thể chuyển sang đảm nhận vị trí, vai trò của bất cứ đồng đội nào.
- Bán kết: Là vòng đấu nhằm chọn ra 2 đội lọt vào vòng chung kết.
- Bán độ: Là hành vi cố tình thi đấu để có tỉ số theo ý muốn của các cầu thủ nhằm trục lợi cá nhân. Hành vi này bị cấm trong bóng đá.
- Bóng đá trong nhà: Là trận đấu diễn ra bên trong nhà thi đấu, có thể xem đây là một dạng của bóng đá sân nhỏ.
C
- Chung kết: Là trận đấu cuối cùng của mùa giải, đội nào thắng đội đó vô địch.
- Cầu thủ dự bị: Là cầu thủ không được tham gia thi đấu chính thức, chỉ được tung vào sân khi 1 cầu thủ khác bị thay ra.
- Cầu thủ nhập tịch: Là cầu nước ngoài được nhập quốc tịch Việt Nam.
- Chiếc giày vàng: Là một danh hiệu, được trao cho cầu thủ nào có nhiều bàn thắng nhất trong một giải đấu.
- Cú ăn ba: Dùng để chỉ đội bóng giành được 3 danh hiệu trong cùng 1 mùa giải.
- Cứa lòng: Là cú sút bằng má trong bàn chân, đi theo quỹ đạo bổng và xoáy.
D
- Danh thủ: Là cầu thủ nổi tiếng đã giải nghệ
- Đá luân lưu: Là cú đá phạt đền của 1 cầu thủ, có khoảng cách gần khung thành đối thủ.
- Đội hình: Là vị trí thi đấu của các cầu thủ trong 1 trận đấu
- Đá phạt gián tiếp: Là 1 hình thức đá phạt, khi thực hiện nếu chạm bóng của 1 cầu thủ khác thì bàn thắng được công nhận.
- Đội trưởng: Là người được chọn để chỉ huy đội bóng khi đang thi đấu trên sân
- Đánh nguội: Là hành vi cố ý đánh lén đối phương khi không tranh chấp bóng.
G
- Giải nghệ: Chỉ những cầu thủ chấm dứt sự nghiệp thi đấu bóng đá chuyên nghiệp.
- Găng tay vàng: Là giải thưởng được trao cho thủ môn xuất sắc nhất sau một giải đấu.
- Góc cao khung thành: Là vị trí giao nhau vuông góc giữa cột dọc và xà ngang khung thành.
- Giải bóng đá Ngoại hạng Anh: Là hạng thi đấu cao nhất trong hệ thống các giải bóng đá tại Anh.
- Ghi bàn: Là bàn thắng được ghi khi bóng hoàn toàn đi qua hết đường cầu môn.
Các thuật ngữ trong bóng đá bắt đầu bằng chữ cái H, K, L, N, O
H
- Huấn luyện viên: Là người điều hành một đội tuyển hoặc một CLB trong khoảng thời gian hợp đồng nhất định.
- Hậu vệ: Là hàng cầu thủ chơi phía trước thủ môn, phía sau hàng tiền vệ.
- Hiệu số bàn thắng – thua: Là một tiêu chí đánh giá thành tích đội bóng, cách tính như sau: lấy số bàn thắng – số bàn thua.
K
- Kỳ chuyển nhượng: Là một khoảng thời gian trong năm, ở khoảng thời gian này các CLB có thể bán cầu thủ đội nhà đi hoặc mua cầu thủ từ CLB khác về
L
- Luật bàn thắng sân khách: Trong thể thức thi đấu hai lượt (lượt đi, lượt về), nếu tổng số bàn thắng bằng nhau, đội nào ghi được nhiều bàn thắng trên sân đối phương thì đội đó sẽ giành chiến thắng.
- Lốp bóng: Là kỹ thuật đưa bóng bổng qua đầu đối thủ.
- Liên đoàn bóng đá Việt nam (VFF): Cơ quan cao nhất, chỉ đạo chung mọi hoạt động của bóng đá Việt Nam.
- Luật bóng đá: Là hệ thống các quy định được sử dụng thống nhất đối với bộ môn bóng đá.
N
- Nã đại bác: Là cú sút xa có lực sút rất mạnh.
- Ném biên: Là hình thức bắt đầu lại trận đấu khi bóng đã lăn ra khỏi đường biên dọc 2 bên sân.
- Ngả người móc bóng: Chỉ hành động tung người lên không sau đó dùng chân sút bóng để ghi bàn của cầu thủ.
O
- Ốp ống đồng: Là vật dụng bằng nhựa, phía bên trong lót vải, đặt trong vớ để bảo vệ xương cẳng chân.
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu từ chữ cái P, Q, R, T, V
P
- Phạt đền: Phạt ở khoảng cách 11m, tính từ khung thành và thủ môn của đội bị phạt.
- Phản lưới nhà: Đá bóng vào lưới của đội mình, giúp đối phương ghi bàn thắng.
- Phi thể thao: Chỉ những hành động không đẹp trong bóng đá, như: Bạo lực, hành xử kém văn hóa…
Q
- Quả bóng vàng: Là giải thưởng được trao cho cá nhân cầu thủ xuất sắc nhất trong năm.
R
- Rê bóng: Là một kỹ thuật trong bóng đá, chỉ hành động giữ và kiểm soát bóng dưới chân để dịch chuyển bóng qua đối thủ.
T
- Tứ kết: Vòng đấu có 4 đội thi đấu với nhau để vào bán kết.
- Trung phong: Chỉ cầu thủ chơi cao nhất trong đội với nhiệm vụ chính là ghi bàn vào lưới đối thủ.
- Thăng hạng: Dựa trên thành tích toàn mùa giải, đội bóng có thành tích tốt sẽ được thăng hạng lên hạng đấu cao hơn và ngược lại.
- Thẻ vàng: Một hình thức xử phạt với các cầu thủ phạm lỗi
- Thẻ đỏ: Hình thức phạt phạm lỗi nặng hơn thẻ vàng.
- Tì đè: Là kỹ thuật lợi dụng thân người của đối thủ làm điểm tựa.
- Tiền đạo: Là vị trí chơi bóng ở gần khung thành đối phương nhất, sau họ là tiền vệ.
- Tiền vệ: Là vị trí dưới tiền đạo, trên hàng hậu vệ.
- Thủ môn: Là cầu thủ đứng cuối cùng trong đội hình với nhiệm vụ bảo vệ khung thành, không cho đối thủ ghi bàn vào lưới.
- Thể thức hai lượt: Là một hình thức thi đấu với lượt đi vào lượt về trên sân nhà và sân khách.
- Trợ lý trọng tài: Là người hỗ trợ trọng tài trong thực thi luật bóng đá.
- Trận đấu giao hữu: Là trận đấu với mục đích giao lưu, học hỏi, không được ghi điểm thành tích.
V
- Việt vị: Là một tình huống phạm lỗi, khi mà cầu thủ đội này nhận bóng lúc đang đứng dưới cầu thủ cuối cùng của đội kia (trừ thủ môn).
- Vê bóng: Là kỹ thuật dắt bóng trong cự ly ngắn.
- Vòng 1/16: Là vòng đá loại, có 32 đội tham gia.
- Vòng 1/8: Là vòng loại trực tiếp, có 16 đôi tham gia.
- Vỡ thế trận: Dùng để chỉ các cầu thủ trong một đội bóng thiếu liên kết, chơi rời rạc dẫn đến bị thủng lưới nhiều.
- Vô lê bóng đá: Là một kỹ thuật đá bóng phức tạp, thường được sử dụng trong các pha dứt điểm.
Xem ngay: Kênh & link tường thuật trực tiếp bóng đá hôm nay – 18/04
2. Các thuật ngữ trong bóng đá bằng tiếng Anh
Không chỉ có các thuật ngữ tiếng Việt, trong bóng đá còn có rất nhiều thuật ngữ tiếng Anh được sử dụng một cách thuần túy trong các trận đấu, không được Vietsub.
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu từ ký tự A, B, C, D
A
- Ace (n): Tiền đạo
- Attack (v): Tấn công
- Attacker (n): Cầu thủ tấn công
- Air ball (n): Bóng bổng
- Advantage rule (n): Phép lợi thế
- Assist (n): Pha kiến tạo
- Appearance (n): Số lần cầu thủ ra sân
- Attacking midfielder (n): Tiền vệ tấn công
- Assistant Referee (n): Trợ lý trọng tài (Là Trọng tài biên, hỗ trợ trọng tài trong thuwcj thi luật đá bóng)
- Adding/Additional time (n): Thời gian bù giờ (Extra time: hiệp phụ)
- Away (n): Trận đấu diễn ra trên sân khách
- Away game: Trận đấu được tổ chức tại địa phương
- Away team: Đội chơi trên sân của đội bạn.
B
- Booking (v): Thẻ phạt
- Booked (v): Dính thẻ vàng.
- Banana kick (n): Sút vòng cung
- Box (n): Dùng để chỉ khu vực 16m50
- Beat (v): Chiến thắng (hoặc đánh bại đối thủ)
- Back header (v): Đánh đầu ngược
- Bench (n): Ghế ngồi dành cho HLV hoặc cầu thủ dự bị
- Backheel: Lỗi đánh gót (đá phía sau gót chân)
C
- Champions (n): Nhà vô địch
- Changing room (n): Phòng thay đồ của cầu thủ
- Commentator (n): Bình luận viên
- Caped (v): Triệu tập về tuyển quốc gia
- Centre midfielder (n): Tiền vệ trung tâm
- Cover (n): Hỗ trợ, bọc lót
- Corner flag (n): Cờ phạt góc
- Counterattack (v): Phản công
- Captain (n): Đội trưởng
- Caution (v): Cảnh cáo
- Crossbar (n): Xà ngang
- Cap (n): Số lần khoác áo
- Coach (n): Huấn luyện viên
- Cross (n or v): Lấy bóng từ đội tấn công gần đường biên chuyền cho đồng đội
- Carrying the ball (n): Dùng để chỉ lỗi thủ môn bước quá 4 bước khi đang ôm bóng
- Center spot (n): Vị trí chính giữa điểm giao bóng giữa sân
- Center circle (n): Vòng tròn trung tâm ở giữa sân bóng
- Center line (n): Đường kẻ giữa sân bóng, chia sân ra làm hai nửa
- Chip shot (v): Lốp bóng để sút
- Chip pass (v): Lốp bóng để chuyền
- Chest trap (v): Dùng ngực khống chế bóng
- Clear (v): Phá bóng
- Corner kick (v): Phạt góc
- Clean sheet (v): Giữ sạch lưới nhà
- Challenge (v): Hành động tranh cướp bóng
- Central Defender (Center Back) (n): Trung vệ
- Corner arc (n): Là vòng cung nhỏ ở vị trí 4 góc sân, các cầu thủ thường đặt bóng ở đây để thực hiện phạt góc
D
- Defender (n): Hậu vệ
- Defense (v): Phòng thủ
- Dropped ball: Bóng rơi
- Draw (n): Hòa trận đấu
- Deflection (v): Bóng bật lại
- Drift (v): Hành động rê bóng
- Drop point (v): Để bị mất điểm
- Drop ball (n): Trọng tài thả bóng
- Direct free kick (v): Phạt gián tiếp
- Defensive midfielder (n): Tiền vệ phòng ngự
- Debut (v): Trận đấu đầu tiên của 1 cầu thủ trong màu áo CLB nào đó.
L
- Local derby or derby game: Cụm từ chỉ trận đấu trong cùng 1 địa phương giữa các đối thủ.
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu từ ký tự E, F, G, H
E
- Extra time (n): Thời gian đá bù giờ
- Empty net (n): Trống khung thành
- End line (n): Đường biên nằm ở cuối sân
- Equalizer (n) : Bàn thắng giúp cân bằng lại tỉ số
F
- Field (n): Sân bóng
- Former (n): Cựu (cũ)
- Forward (n): Tiền đạo
- Fit (adj): mạnh, khỏe
- Free kick (v): Đá phạt
- Formation (n): Đội hình
- First half (n): Hiệp một
- Fixture list (n): Lịch thi đấu
- Fullback (n): Hậu vệ biên
- Fourth official (n): Trọng tài bàn
- Field markings (n): Đường thẳng trên sân
- Full-time (n): Hết thời gian thi đấu
- Friendly game (n): Trận đá giao hữu giữa 2 đội
- FIFA (n): Viết tắt của Liên đoàn bóng đá thế giới
- FIFA World Cup: Giải Bóng đá Vô địch Thế giới
- Fixture (n): Trận đấu diễn ra vào một ngày đặc biệt
- Foul (n): Chơi phạm luật, trái luật, chơi không đẹp
G
- Goal (n): Bàn thắng
- Ground (n): Sân bóng
- Silver goal (n): Bàn thắng bạc
- Goal scorer (n): Cầu thủ ghi bàn
- Golden goal (n): Bàn thắng vàng
- Goalie, Goalkeeper (n): Thủ môn
- Grounder (n): Cú tiếp đất
- Goal difference: Bàn thắng cách biệt
- Goalpost (n): Cột gôn, cột khung thành
- Goal kick (n): Quả phát bóng từ khung thành
- Goal area (n): Khu vực 16m50, vùng cấm địa
- Goal line (n): Công nghệ xác định bàn thắng
- Gung-ho (v): Chơi hăng hái, mạnh mẽ, quyết liệt
H
- Home (n): Sân nhà
- Header (n): Cú đánh đầu
- Hand ball (n): Lỗi để tay chạm bóng
- Half-time (n): Thời gian nghỉ ngơi giữa hai hiệp đấu
- Hooligan (n): Ám chỉ hành động côn đồ trong bóng đá
- Hat trick (n): Trong một trận đấu 1 cầu thủ ghi được 3 bàn thắng
- Head-to-Head (n): xếp hạng theo trận đấu đối đầu, đội nào thắng được xếp phía trên.
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu từ ký tự I, K, L, M, S
I
- Injury (n): Vết thương
- In-play (n): Bóng đang ở trong cuộc
- Injured player (n): Cầu thủ gặp chấn thương
- Indirect free kick (n): Cú đá phạt gián tiếp
- Injury time (n): Bù giờ, là thời gian cộng thêm sau trận đấu chính thức.
K
- Keep goal (v): Giữ cầu môn
- Kick (n or v): Cú đá/ sút bóng
- Kick-off (n): Giao bóng lần đầu
L
- League (n): Liên đoàn
- Laws of the Game (n): Luật thi đấu bóng đá
- Long ball (n): Đường chuyền bóng dài
- Linesman (n): Trọng tài biên
M
- Match (n): Trận thi đấu
- Midfield player (n): Trung vệ
- Midfield (n): Khu vực giữa sân bóng
- Man-to-man (n): Chiến thuật phòng ngự 1 kèm 1
- Midfield line (n): Đường kẻ giữa sân bóng
- Marking (v): Kèm người lúc đá phạt, phạt góc…
S
- Striker (n): Tiền đạo
- Score (v): Ghi được bàn thắng
- Stadium (n): Sân vận động
- Supporter (n): Cổ động viên
- Spectator (n): Khán giả
- Scorer (n): Cầu thủ ghi được bàn thắng
- Second half (n): Hiệp hai
- Shoot a goal (v): Sút cầu môn
- Substitute (n): Cầu thủ dự bị
- Stamina (n): Sự chịu đựng, bền bỉ
- Scoreboard (n): Bảng tỉ số trận đấu
- Score a hat trick (n): Ghi 3 bàn trong 1 trận đấu
- Sideline (n): Đường dọc biên nằm ở hai bên sân thi đấu
- Studs (n): Các chấm nhỏ nằm dưới đế giày cầu thủ
- Send a player off (v): Chỉ hành động loại cầu thủ chơi xấu ra khỏi sân
Thuật ngữ bóng đá bắt đầu từ ký tự N, O, P, R, Y
N
- Nil (n): Ám chỉ tỉ số là 0
- National team (n): Đội tuyển quốc gia
- Net (n): Lưới (Cũng có nghĩa là ghi bàn vào lưới nhà)
- Near corner/Near post (n): Góc/Cột dọc gần trái bóng
O
- Off the post (n): Đá chệch cột dọc
- Overtime (n): Bù giờ
- One touch (v): 1 chạm
- Own goal (n): Phản lưới nhà
- Official (n): Chỉ trọng tài
- Offside trap (n): Bẫy việt vị
- On-side (n): Không dính việt vị
- Opposing team (n): Đội bạn
- Offside hoặc off-side (n – adv): Lỗi việt vị
- Offside position (n): Tư thế phạm việt vị
- Own half only (n): Cầu thủ không đá lên quá nửa sân
- Outside-of-foot (n): Đá má ngoài bàn chân
- Off the ball (v): Di chuyển không bóng
- Out-of-play (n): Bóng di chuyển ra ngoài sân
P
- Penalty kick (n): Đá phạt đền
- Pass (v): Chuyền bóng
- Pitch (n): Sân thi đấu bóng đá
- Penalty area (n): Khu phạt đền
- Penalty shoot out (n): Đá luân lưu/ sút luân lưu
- Prolific goal scorer (n): Chỉ cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng
R
- Referee (n): Trọng tài
- Red card (n): Thẻ đỏ
- Relegation (n): Bị xuống hạng
Y
- Yellow card: Thẻ vàng
Các thuật ngữ trong bóng đá bắt đầu từ ký tự T, U, Z, W
T
- Tackle (n): Chạm sát vào chân đối thủ để chiếm bóng
- Team (n): Đội, Đội bóng
- Tie (n): Hòa
- Tiebreaker hoặc Tie-break (n): Đá luân lưu 11m để tìm ra đội chiến thắng
- Ticket tout (n): Ám chỉ người bán vé giá cao, vé chợ đen
- Touch line (n): Đường biên dọc
- Throw-in (v): Cú ném biên
- The away-goal rule (n): Luật bàn thắng trên sân khách
U
- Underdog (n): Đội thua trận, yếu thế hơn
- Unsporting behavior (n): Hành vi không đẹp, phi thể thao
Z
- Zonal marking (n): Chiến thuật phòng ngự theo khu vực
W
- Whistle (n): còi để thổi
- World Cup (n): Giải Bóng đá Vô địch Thế giới
- Winger (n): Cầu thủ chạy cánh (Left/right winger – cánh trái/ phải).
Đăng ký ngay gói cước FPT Play trọn gói chỉ từ 44.000đ/tháng, bạn có thể thưởng thức trọn vẹn các trận cầu đỉnh cao thuộc CUP C1 – C3 – C3 Châu Âu, FA CUP, V-League,… Ngoài ra, bạn còn có thể thưởng thức Giải Golf USGA và PGA Championship và Giải bóng rổ Nhà nghề Mỹ NBA trên FPT Play, chi tiết các gói cước xem tại đây: https://fpttelecom.com/truyen-hinh-fpt/
Trên đây đều là những thuật ngữ khá quen thuộc trong giới bóng đá, ngoài ra còn có nhiều thuật ngữ chuyên ngành khác được sử dụng trong một vài bối cảnh, FPT Express chia sẻ đến bạn trong bài viết sau. Cảm ơn các bạn đã theo dõi!
